یک متخصص عفونی با بیان اینکه مصرف آنتی بیوتیک تاثیری درمان بیماری های ویروسی ندارد گفت: مصرف نابجای آنتی بیوتیک سبب مقام شدن باکتری ها می شود.
دکتر سنبل طارمیان در گفتگو با خبرنگار ايسنا منطقه دانشگاه علوم پزشكي تهران با اشاره به اينكه اغلب تصور می شود مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک مشکلی نیست و یا بر انسان تأثیر نمی‌گذارد گفت: نمونه‌ی مهم خطر بروز مقاومت به آنتی بیوتیک، انتشار استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین است.
وی با بیان اینکه مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک وقتی بروز می‌کند که دیگر آنتی‌بیوتیک علیه باکتری به وجود آورنده‌ی بیماری کارساز نباشد گفت: درمان اینگونه عفونت‌ها دشوار است و به معنای طولانی شدن بیماری، افزایش دفعات ملاقات با پزشک یا اقامت طولانی‌تر در بیمارستان و نیاز به استفاده از داروهای گران‌تر وسمی‌تر است. حتی بعضی از این عفونت‌های مقاوم سبب مرگ می‌شوند.
طارمیان گفت: به رغم اینکه پژوهشگران در حال تحقیق برای یافتن آنتی‌بیوتیک‌های جدید و روش‌های درمانی برای از بین بردن سویه‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک باکتری‌ها هستند ولی باکتری ها به سرعت خود را با وضع موجود تطبیق می‌دهند. این صفت سازش سریع سبب شده است تا باکتری‌های مقاوم به دارو به صورت مشکل جهانی جلوه‌گر شوند و استفاده‌ی عاقلانه از آنتی بیوتیک‌ها برای پیشگیری از انتشار میکرب‌ها اهمیت پیدا کند.
این متخصص عفونی یادآور شد: آنتی بیوتیک‌ها علیه عفونت‌های باکتریایی، بعضی عفونت‌های قارچی و بعضی انواع انگل‌ها مؤثرند. آنتی‌بیوتیک‌ها بر ویروس‌ها تأثیر ندارند. مصرف آنتی‌بیوتیک در بیماری‌های ویروسی نه تنها به نفع بیمار نیست که سبب ایجــاد مقاومـت به آنتی‌بیوتیک هم می‌شود.
طارمیان یادآور شد: عفونت های مثانه، بسیاری از عفونت‌های زخم از جمله عفونت‌های استافیلوکوکی، عفونت های شدید سینوس که بیش از 2 هفته طول می‌کشد، بعضی از عفونت‌های گوش، گلودرد استرپتوکوکی از جمله عفونت‌های باکتریال هستند.
وی افزود: عفونت‌های ویروسی شامل برونشیت، سرماخوردگی، آنفلوانزا، بسیاری از سرفه‌ها، بسیاری از عفونت‌های گوش، گلودردها و گاستروآنتریت ویروسی هستند.
پیامدهای سوء‌‌مصرف آنتی‌بیوتیک
طارمیان در خصوص پیامدهای سوء‌‌مصرف آنتی‌بیوتیک گفت: در صورتی که از آنتی‌بیوتیک در مواردی استفاده شود که جایز نیست، مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا سایر عفونت‌های ویروسی، نه تنها منفعتی ندارد بلکه سبب می‌شود تا تأثیر آن در مواردی هم که جایز است کم شود.
وی تصریح کرد: عدم مصرف آنتی‌بیوتیک طبق دستور تجویز نیز به بروز مشکلات می‌انجامد. به‌عنوان مثال، در صورتی‌که به جای مصرف یک دوره‌ی کامل، فقط چند روز از آنتی‌بیوتیک استفاده شود، آن آنتی‌بیوتیک مقداری از عفونت را از بین می برد و باقی را بر جای می گذارد. در نتیجه باکتری‌های جان به در برده مقاوم‌تر شده و به افراد دیگر انتقال می‌یابند. وقتی باکتری نسبت به داروهای خط اول درمان مقاوم شد، احتمال بروز عوارض و مرگ افزایش می یابد.
این متخصص عفونی با بیان اینکه شکست در درمان با آنتی‌بیوتیک‌های خط اول به آن معنا نیز هست که پزشک به داروهای متعارف درمان دسترسی کمتری دارد گفت: بسیاری از داروهای مؤثر نیز بسیار گران هستند و دارای عوارض جانبی وخیم‌تر می‌باشند. به عنوان مثال، داروهای لازم برای اشکال مقاوم به داروی بیماری سل بسیار گران‌تر از داروهای درمان سل غیرمقاوم هستند. سیر درمان طولانی است (تا 2 سال) و عوارض جانبی آنها نیز وخیم است.
راهکار های حفظ تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها
طارمیان با تاکید بر اینکه نباید بیماران انتظار داشته باشند که با هر بار بیمارشدن آنتی‌بیوتیک تجویز شود گفت: آنتی‌بیوتیک در درمان بسیاری از عفونت‌های باکتریائی مؤثر است ولی در درمان بیماری‌های ویروسی تأثیری ندارد و حتی در بعضی بیماری‌های شایع باکتریال مانند عفونت‌های خفیف گوش، استفاده از آنتی‌بیوتیک نفعی ندارد.
وی افزود: به جای تحت فشار گذاشتن پزشک در تجویز آنتی‌بیوتیک برای بیماری ویروسی، می‌توان از اسپری نمکی بینی برای بازکردن راه بینی یا مخلوطی از آب‌گرم، لیموترش و عسل برای تسکین موقتی گلودرد استفاده نمود.
طارمیان در خصوص لزوم مصرف آنتی‌بیوتیک برحسب دستــو ر‌‌پــزشـک گفت: وقتــی دارو مصرف می‌شـود باید طبق دستور پزشک باشد. فقط به علت بهترشدن، نباید دارو را زودتر قطع کرد. استفاده از دوره‌ی کامل آنتی‌بیوتیک تنها راه از بین بردن تمامی باکتری‌های مضر است. از طرف دیگر کوتاه‌کردن دوره‌ی درمان با آنتی‌بیوتیک اغلب فقط باکتری‌های حساس را از بین می‌برد و باکتری‌های مقاوم را زنده می‌گذارد.
وی گفت: عدم مصرف آنتی‌بیوتیک بدون دستور پزشک. در‌صورتی که دوره‌ی درمان با آنتی‌بیوتیک کامل نشده باشد، ممکن است با بازگشت بیماری، بیمار بخواهد از داروی باقیمانده استفاده نماید یا آن دارو را برای مصرف به دیگری داده باشد. اما باید گفت که ممکن است آن آنتی‌بیوتیک مناسب حال فرد دیگر نباشد و به فرض آنکه مناسب حال بیمار باشد، مقدارش کافی نیست و این خود به مقاوم شدن باکتری‌ها کمک می‌کند.
این متخصص عفونی خاطر نشان کرد: در پیشگیری از عفونت، رعایت بهداشت حرف اول را می‌زند. باید با آب و صابون دست‌ها را شست به ویژه بعد از رفتن به دستشویی یا دست‌زدن به گوشت و مرغ خام. محل آماده سازی غذا را باید پاک نگاه داشت. با وجودی که پاک‌کننده‌ها و صابون آنتی‌باکتریال اختصاصی در دسترس است ولی استفاده از آنها ضروری نیست. در بسیاری موارد آب و صابون ساده کارساز است.
نظرات شما عزیزان: